ซอยจุ๊ เป็นอาหารอรสานริมทางประเภทหนึ่งที่มีต้นกำเนิดในภาคอีสานของประเทศไทย มักจะเสิร์ฟโดยการนำเนื้อวัวและเครื่องในเนื้อวัวดิบมาหั่นเป็นชิ้น ๆ พอดีคำ โดยไม่ต้องผ่านกรรมวิธีการปรุงให้สุกหรือปรุงรส และจะนิยมนำมากินกับน้ำจิ้มแจ่วขม พร้อมผักสด
ประวัติซอยจุ๊
คำว่า “ซอย” ในภาษาอีสานหมายถึง “หั่น” ส่วน “จุ๊” มาจากภาษาอีสานแปลว่า “จิ้ม” ที่มาของซอยจุ๊มาจากวัฒนธรรมคนอีสาน เมื่อมีเทศกาลพิเศษหรือวันสำคัญจะมีการล้มสัตว์ใหญ่ โดยเฉพาะวัว เพื่อเตรียมอาหารสำหรับจัดเลี้ยงพระ งานแต่งงาน งานบวช งานบุญข้าวสาก ไปจนทำอาหารเลี้ยงแขก จนเกิดเป็นอาหาร “ซอยจุ๊เนื้อวัว” ในระยะแรกนิยมกินซอยจุ๊เนื้อวัวหรือซอยจุ๊ตับหวานเป็นกับแกล้ม แต่ภายหลังได้กลายมาเป็นอาหารมื้อหลัก จนต่อมาได้แพร่ขยายไปสู่ภูมิภาคอื่น ๆ จนได้รับความนิยม
วิธีทำซอยจุ๊
วิธีทำซอยจุ๊นำเนื้อวัว ผ้าขี้ริ้ว ตับสด ๆ มาหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ ส่วนของเนื้อที่นิยมใช้กันคือ เนื้อส่วนสันใน ส่วนขาลาย ตลอดจนเนื้อน่องลาย คนท้องถิ่นนิยมใช้เนื้อวัวที่เลี้ยงเองหรือวัวธรรมชาติมากกว่าการซื้อตามร้าน เพื่อให้มั่นใจได้ถึงความสดใหม่เป็นพิเศษ ซอยจุ๊คุณจะพบกับตับ เนื้อ ผ้าขี้ริ้วขอบกระด้งหรือคันแทนา เลือดวัว และสไบนาง
วัตถุดิบ
- เนื้อสันในวัว
- ผ้าขี้ริ้ววัว
- ตับวัว
- ดีวัว
- ขี้เพี้ยวัว
- น้ำปลา
- ข้าวคั่ว
- พริกป่น
- ต้นหอม
- ผักชี
- ผักชีฝรั่ง
น้ำจิ้มแจ่วขม
น้ำจิ้มแจ่วขม มีส่วนผสมจากพริกป่น น้ำปลา ข้าวคั่ว ต้นหอม ผักชี ดีวัว และขี้เพี้ยอ่อนต้มสุก นำทุกอย่างมาผสมรวมกัน เครื่องเคียงมีผักสด พริกสด หรือกระเทียม
อย่างไรก็ดี เนื่องจากเป็นอาหารไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้อหรือปรุงสุก จึงเสี่ยงที่จะมีพยาธิเข้าสู่ร่างกาย ก่อให้เกิดโรค เช่น พยาธิใบไม้ตับทำให้เกิดมะเร็งท่อน้ำดี
